Rozwód jest rozwiązaniem dla małżonków, którzy nie widzą już żadnych szans na dalsze wspólne pożycie życie. W konsekwencji orzeczenia rozwodu pod względem prawnym małżonkowie stają się bowiem wobec siebie obcymi ludźmi, a wszystkie prawa i obowiązki wynikające z wcześniej zawartego małżeństwa ustają. Z kolei separacja nie wywołuje aż tak daleko idących konsekwencji i najczęściej korzystają z niej małżonkowie, którym co prawda nie układa się w małżeństwie, ale którzy widzą jeszcze szanse na jego naprawę.
Spis treści
Rozwód a separacja – różnice
Rozwód stanowi rozwiązanie małżeństwa na podstawie orzeczenia sądu, na wniosek jednego lub obojga małżonków. Uzyskanie rozwodu, w przeciwieństwie do separacji – jest znacznie trudniejsze, ponieważ do jego orzeczenia trzeba spełnić więcej warunków, niż w przypadku separacji. Z kolei separacja polega jedynie na uchyleniu istniejącej dotychczas wspólnoty małżeńskiej. Separacja bywa także rozwiązaniem, gdy sąd nie wyraził zgody na rozwód. Jednym z celów instytucji separacji jest – obok kompleksowego, prawnego uregulowania skutków separacji faktycznej – umożliwienie małżonkom przemyślenia celowości rozejścia się i ewentualnego powrotu do wspólnego pożycia. Zasadniczą różnicą między tymi dwiema instytucjami jest jednak to, że po orzeczeniu rozwodu można zawrzeć ponownie małżeństwo, natomiast w przypadku separacji nie ma takiej możliwości. Co więcej, dla uzyskania separacji wystarczy uznanie, że między małżonkami nastąpił zupełny, a nie jak to jest przy rozwodzie – zupełny i trwały rozkład pożycia. Ponadto separację można znieść. Oznacza to, że rozwód wywołuje dalej idące skutki prawne.
Ile trwa separacja?
Zupełny rozkład pożycia (a więc jedna z przesłanek możliwości orzeczenia rozwodu) następuje wtedy, gdy między małżonkami ustaną wszystkie więzi. Zwraca się uwagę przede wszystkim na trzy główne więzi: gospodarczą, fizyczną i emocjonalną. Obecnie przyjmuje się, że rozkład pożycia między małżonkami liczony do momentu orzeczenia rozwodowego powinien trwać co najmniej kilka miesięcy. Oczywiście żadne regulacje prawne nie przewidują nigdzie dokładnej liczby miesięcy trwania rozkładu pożycia, po którym możliwe jest orzeczenie rozwodu – jest to zatem raczej okres „umowny”. Przepisy wskazują jednak, że mimo zupełnego rozkładu pożycia orzeczenie separacji nie będzie dopuszczalne, jeżeli wskutek niej miałoby ucierpieć dobro wspólnych małoletnich dzieci małżonków albo jeżeli z innych względów orzeczenie separacji byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.
Kiedy separacja przechodzi w rozwód? Zmiana z separacji na rozwód
Separacja może być niejako „wstępem” do rozwodu. Należy pamiętać, że – jak wskazano wcześniej – orzeczenie rozwodu jest możliwe jednie w sytuacji, gdy sąd ustali, że pożycie małżeńskie uległo zupełnemu i trwałemu rozkładowi (obie te przesłanki muszą wystąpić łącznie). Natomiast dla orzeczenia samej separacji wystarczające jest ustalenie, że pożycie małżeńskiego uległo zupełnemu rozkładowi. Do orzeczenia separacji nie jest też wymagane, aby rozkład pożycia zupełny był także trwały. Co więcej, możliwa jest także (nawet w trakcie trwającego już postępowania separacyjnego) zmiana zakresu powództwa polegająca na żądaniu orzeczenia przez sąd rozwodu, a nie separacji. Należy jednak pamiętać, że mimo zupełnego i trwałego rozkładu pożycia rozwód nie jest dopuszczalny, jeżeli wskutek niego miałoby ucierpieć dobro wspólnych małoletnich dzieci małżonków. Sąd będzie zatem badał, czy orzeczenie rozwodu małżonków nie będzie kolidowało z dobrem dzieci.
Separacja a rozwód – koszty
Koszty związane z orzeczeniem separacji i rozwodu ponoszą małżonkowie. W sytuacji, kiedy składają oni wniosek o separację – czyli gdy chcą jej oni oboje i nie mają małoletnich dzieci – konieczne jest uiszczenie opłaty w wysokości 100 złotych. Z kolei w sytuacji, gdy wnoszony jest pozew o separację i potem toczy się w tej sprawie rozprawa, jej koszt wynosi 600 zł. Natomiast w przypadku rozwodu stała opłata od złożenia pozwu rozwodowego wynosi 600 zł. Opłatę tę wnieść należy do właściwego sądu. Jeżeli sąd w toku postępowania o rozwód ma dokonać również podziału majątku, należy uiścić dodatkowo opłatę w kwocie 300 zł lub 1000 zł (w zależności od tego, czy projekt sposobu podziału majątku jest zgodny czy nie).
