Mimo że kwestia wygrania lub przegrania sprawy leży w rękach składu orzekającego sądu, to jednak istnieje szereg czynności, które pozwalają na zwiększenie szans na zwycięstwo.
Przede wszystkim należy skupić się na dowodach, które pomogą nam w sprawie. Dowody można zbierać praktycznie ze wszystkich źródeł – mogą nimi być m.in. dokumenty, świadkowie zdarzenia, oględziny, opinie biegłych, wydruki, badania medyczne i wiele innych. Kluczowe są te dowody, które są źródłem informacji ważnych z perspektywy rozstrzygnięcia sprawy. Z całą pewnością pomoc profesjonalnego, doświadczonego pełnomocnika (adwokata, radcy prawnego) będzie pomocna przy inwencji w zakresie dowodów, jak i ich oceny z prawnego punktu widzenia.
Nie dysponujesz wystarczającą ilością dowodów w swojej sprawie? Istotna może okazać się także świadomość własnego położenia – w takich sytuacjach bardzo pomocny okazuje się Kodeks postępowania cywilnego (dalej jako „k.p.c.”). Jego przepisy pozwalają sądowi na zwracanie się do wszystkich organów i podmiotów o udostępnienie dokumentów lub posiadanych informacji w sprawie. Często zdarza się i tak, że sprawa jest dynamiczna, i dopiero w toku procesu pojawiają się pewne okoliczności. Wówczas pomocna może okazać się przykładowo opinia biegłych, która niejednokrotnie przesądza o wyniku sprawy.
Warto również zwracać uwagę na działania strony przeciwnej i wykorzystywać jej błędy – przykładowo przekroczenie terminu na złożenie apelacji. W Polsce sąd jest bezstronnym arbitrem, dlatego sposób przedstawiania dowodów, dbanie o taktykę procesową czy odpowiednie formułowanie wypowiedzi mają ogromne znaczenie i mogą być wykorzystane na naszą korzyść.
Stosowanie prawa przez sąd odbywa się na podstawie jego właściwego zastosowania do zgromadzonych dowodów – czyli czy dane zdarzenie miało miejsce i czy podlega ono pod daną normę prawną. Znajomość prawa ma więc tu kluczowe znaczenie. Warto zatem zwrócić się o pomoc do profesjonalnego, doświadczonego pełnomocnika, który pomoże w przygotowaniu właściwej strategii procesowej zwiększające szanse na wygraną.
Spis treści
Ile czasu ma sąd na wyznaczenie terminu rozprawy?
Zgodnie z art. 471 k.p.c. przewodniczący i sąd są obowiązani podejmować czynności tak, by termin posiedzenia, na którym sprawa ma zostać rozpoznana, przypadł nie później niż miesiąc od dnia zakończenia posiedzenia przygotowawczego, a jeżeli go nie przeprowadzono – nie później niż sześć miesięcy od dnia złożenia odpowiedzi na pozew. Jeżeli odpowiedź ta była dotknięta brakami, termin ten biegnie od dnia usunięcia tych braków, a jeżeli odpowiedzi nie złożono – od dnia upływu terminu do jej złożenia. Oznacza to, że Kodeks nie przewiduje dokładnego terminu, który określałby w jakim czasie przewodniczący jest zobowiązany do dokonania owych czynności.
Jednak dokonanie przez sąd lub przez przewodniczącego czynności z przekroczeniem określonego w ustawie terminu nie ma wpływu na ocenę jej skuteczności. Naruszenie terminu z art. 471 k.p.c. nie wywołuje również negatywnych skutków procesowych dla sądu ani dla przewodniczącego, choć warto zauważyć, że funkcja terminów instrukcyjnych uległa zmianie po wprowadzeniu do polskiego porządku prawnego skargi na przewlekłość postępowania. Dla stwierdzenia, czy w sprawie doszło do przewlekłości postępowania, należy w szczególności ocenić terminowość i prawidłowość czynności podjętych przez sąd w celu wydania rozstrzygnięcia kończącego postępowanie w sprawie. Naruszenie terminu o charakterze instrukcyjnym nie tłumaczy opieszałości sądu w przedmiocie wyznaczenia terminu rozprawy (postanowienie Sądu Najwyższego z 18 maja 2016 r., sygn. III SPP 53/16).
Ile trwa rozprawa w sądzie?
Przede wszystkim należy wskazać, że ustawodawca przewidział określone terminy do rozpatrywania niektórych wniosków i dokonywania niektórych czynności procesowych przez Sądy. I tak, przykładowo:
- – wniosek o zabezpieczenie powinien zostać rozpoznany przez Sąd niezwłocznie nie później niż jednak w ciągu tygodnia,
- – w sprawach z zakresu prawa pracy termin rozprawy powinien być wyznaczony tak, aby od daty zakończenia czynności wyjaśniających, a jeżeli nie podjęto tych czynności – od daty wniesienia pozwu lub odwołania, do rozprawy nie upłynęło więcej niż dwa tygodnie, chyba że zachodzą niedające się usunąć przeszkody,
- – w ciągu dwóch tygodni od dnia złożenia wniosku Sąd powinien sporządzić uzasadnienie wyroku.
Co do zasady jednak określanie czasu, w którym Sąd powinien dokonać danej czynności, jest raczej wyjątkiem niż zasadą. Terminy te są tzw. terminami „instrukcyjnymi”, a więc ich przekroczenie na ogół nie powoduje żadnych skutków na gruncie danej sprawy.
Mimo iż mamy do czynienia z terminami instrukcyjnymi, to jednak strona nie jest pozbawiona jakichkolwiek praw w tym zakresie. Przede wszystkim ma ona prawo do rozpoznania swej sprawy bez uzasadnionej zwłoki. W przeciwnym razie, strona uprawniona jest do złożenia wniosku o przyspieszenie rozpoznania sprawy a w ostateczności – skargi na przewlekłość. Dla stwierdzenia, czy w sprawie doszło do przewlekłości postępowania, ocena się przede wszystkim terminowość i prawidłowość czynności podjętych przez sąd zmierzających do wydania w sprawie rozstrzygnięcia co do istoty, uwzględniając charakter sprawy, stopień faktycznej i prawnej jej zawiłości, jej znaczenia dla strony, która wniosła skargę, rozstrzygniętych już w niej zagadnień oraz zachowanie się stron, a w szczególności strony, która zarzuciła przewlekłość postępowania.
Ile czasu ma sąd na dostarczenie wyroku?
Zgodnie z art. 316 § 1 k.p.c. po zamknięciu rozprawy sąd wydaje wyrok, biorąc za podstawę stan rzeczy istniejący w chwili zamknięcia rozprawy. Natomiast art. 326 § 1 k.p.c. stanowi, że ogłoszenie wyroku powinno nastąpić na posiedzeniu, na którym zamknięto rozprawę. Postanowieniem wydanym niezwłocznie po zamknięciu rozprawy sąd może jednak odroczyć ogłoszenie wyroku na oznaczony termin przypadający nie później niż dwa tygodnie po dniu zamknięcia rozprawy. Ogłoszenia wyroku dokonuje się przez odczytanie sentencji (art. 326 § 3 k.p.c.).
Zgodnie z art. 327 § 1 k.p.c. stronę niezastępowaną przez adwokata, radcę prawnego, rzecznika patentowego lub Prokuratorię Generalną Rzeczypospolitej Polskiej, obecną przy ogłoszeniu wyroku, przewodniczący pouczy o sposobie i terminie zgłoszenia wniosku o doręczenie wyroku z uzasadnieniem oraz warunkach, sposobie i terminie wniesienia środka zaskarżenia. Istnieją też dwie sytuacje, w których sąd z urzędu doręcza wyrok – ma to miejsce wtedy, gdy:
- – strona jest niezastępowana przez adwokata, radcę prawnego lub rzecznika patentowego,
- – strona na skutek pozbawienia wolności była nieobecna przy ogłoszeniu wyroku (art. 327 § 2 k.p.c.), oraz
- – wyrok został wydany na posiedzeniu niejawnym (art. 327 § 3 k.p.c.).
Mimo że Kodeks nie określa konkretnego czasu na doręczenie wyroku, to jednak pożądane jest, aby doręczenie takie zostało dokonane jak najszybciej. Wiąże się to z faktem, że od tego momentu liczony będzie termin na złożenie wniosku o sporządzenie uzasadnienia i jego doręczenie, oraz z okolicznością, że im krótszy czas upłynie od wydania wyroku do sporządzenia uzasadnienia, tym większe prawdopodobieństwo, że sporządzenie uzasadnienia nie będzie czasochłonne. W takim przypadku sąd ma bowiem jeszcze w pamięci motywy, które kierowały nim przy wydaniu wyroku. Dlatego uznać należy, że sprawne działanie sądu w zakresie doręczenia wyroku z urzędu leży w interesie nie tylko strony postępowania, ale także samego sądu.
Uprawomocnienie wyroku w sprawie cywilnej
Uprawomocnienie wyroku to stan, w którym nie przysługuje od wyroku środek odwoławczy, ani inny środek zaskarżenia. Tym samym strona, która wygrała proces, może domagać się wyegzekwowania zasądzonego wyroku (np. konkretnej kwoty poprzez komornika). W sytuacjach takich odwołanie w ogóle jest co prawda możliwe, ale następuje w ramach tzw. nadzwyczajnych środków odwoławczych (np. skarga kasacyjna, skarga o wznowienie postępowania), o ile zajdą nadzwyczajne okoliczności.
Wyrok wydany w postępowaniu cywilnym przez sąd I instancji uprawomocnia się po upływie 14 dni od dnia otrzymania wyroku wraz z uzasadnieniem. Jeśli strona postępowania nie wnioskowała o doręczenie wyroku wraz z uzasadnieniem, wówczas wyrok uznaje się za prawomocny po 21 dniach od jego ogłoszenia.
Najważniejszym skutkiem uprawomocnienia się wyroku jest tzw. stan res iudicata – stan powagi rzeczy osądzonej. Przyjęcie rei iudicatae (powagi rzeczy osądzonej) służy pewności prawa i unikaniu wznawiania ustawicznych sporów „o to samo” (czyli między tymi samymi stronami o ten sam przedmiot). Oznacza to, że kolejne pozwy w tej samej sprawie będą przez sądy odrzucane. Res iudicata chroni strony postępowania przed kolejnymi procesami i odciąża sądy od obowiązku zajmowania się sprawami wcześniej rozstrzygniętymi.
Ile czasu ma sąd na wysłanie postanowienia?
Zgodnie z art. 357 § 1 kpc postanowienia ogłoszone na posiedzeniu jawnym sąd doręcza tylko tej stronie, która zażądała sporządzenia uzasadnienia i doręczenia postanowienia z uzasadnieniem.
Artykuł 327 § 3 k.p.c. stanowi, że uzasadnienie postanowienia sporządza się w terminie tygodnia od dnia wpływu do właściwego sądu wniosku o doręczenie postanowienia z uzasadnieniem, a jeżeli wniosek był dotknięty brakami – od dnia usunięcia tych braków.
Natomiast postanowienie wydane na posiedzeniu niejawnym sąd doręcza z urzędu stronom, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej (art. 327 § 2 k.p.c.).
Podobnie jak w przypadku terminów doręczenia wyroków, terminy te mają charakter instrukcyjny.
