Decyzja o przekazaniu całego majątku tylko jednemu dziecku może być podyktowana wieloma powodami – od wdzięczności za opiekę i pomoc w trudnych chwilach, przez większe zaufanie do jego rozsądku, aż po brak kontaktu lub silny konflikt z pozostałymi członkami rodziny. Choć polskie prawo spadkowe dopuszcza takie rozporządzenie majątkiem, niesie ono ze sobą potencjał do poważnych konfliktów rodzinnych, szczególnie jeśli pozostali potencjalni spadkobiercy poczują się pominięci, zlekceważeni lub niesprawiedliwie potraktowani. Warto zatem nie tylko znać skuteczne mechanizmy prawne umożliwiające przekazanie majątku wyłącznie jednemu dziecku, ale również rozumieć, jakie działania można podjąć, aby zminimalizować ryzyko rodzinnych sporów, a nawet długotrwałych postępowań sądowych.
Jak przekazać majątek jednemu dziecku?
Najczęściej wybieranym przez spadkodawców narzędziem do przekazania majątku jednemu dziecku jest testament, w którym wskazują je jako jedynego spadkobiercę. Taki testament może być sporządzony własnoręcznie lub przed notariuszem – co ważne, forma notarialna zdecydowanie zwiększa bezpieczeństwo dokumentu i zmniejsza szansę na jego podważenie. Należy jednak pamiętać, że nawet przy ważnym testamencie pominięci spadkobiercy ustawowi – np. drugie dziecko, małżonek lub rodzice – będą mieli prawo do zachowku, czyli określonej części wartości majątku, której zostali pozbawieni. Instytucja ta nazywana jest zachowkiem.
Kolejnym rozwiązaniem jest dokonanie darowizny jeszcze za życia, czyli przekazanie majątku – na przykład nieruchomości, firmy czy udziałów – dziecku, które ma być jedynym beneficjentem. Taka forma rozporządzenia pozwala na przekazanie majątku poza formalnym podziałem spadku, jednak warto wiedzieć, że darowizny dokonane za życia spadkodawcy są brane pod uwagę przy obliczaniu zachowku. Co więcej, taka darowizna może wywołać konflikty już za życia darczyńcy, a nawet prowadzić do prób podważenia jej ważności, jeśli pozostali członkowie rodziny uznają ją za przejaw manipulacji czy niedołęstwa osoby starszej. Warto zatem nie tylko zadbać o odpowiednią formę darowizny, ale również rozważyć dokonanie jej w taki sposób, by nie pozostawiać pozostałych dzieci całkowicie pominiętych – czasem wystarczy drobny gest, by zminimalizować poczucie niesprawiedliwości.
W sytuacjach, gdy spadkodawca zamierza świadomie pozbawić jednego lub więcej spadkobierców prawa do zachowku, może skorzystać z instytucji wydziedziczenia. Wydziedziczenie to jednak poważny krok – nie może być wynikiem jedynie niechęci czy zerwanego kontaktu, lecz musi mieć swoje prawne podstawy, takie jak rażąca niewdzięczność, uporczywe działanie wbrew woli spadkodawcy lub uporczywe niedopełnianie obowiązków rodzinnych. Wydziedziczenie musi być zawarte w testamencie i dobrze uzasadnione, ponieważ może zostać podważone w sądzie przez zainteresowanych. Choć wydziedziczenie może w skrajnych przypadkach być uzasadnione i skuteczne, to należy je traktować jako ostateczność, ponieważ nie tylko pogłębia rodzinne spory, ale także prowadzi do długotrwałych i kosztownych postępowań sądowych.
Jak uniknąć konfliktów rodzinnych?
Niezależnie od tego, jakie rozwiązanie prawne zostanie wybrane, najskuteczniejszym sposobem na uniknięcie konfliktów jest rozmowa z rodziną jeszcze za życia. Choć temat dziedziczenia może być trudny i budzić emocje, to otwarte przedstawienie swojej decyzji, wyjaśnienie motywacji i wysłuchanie drugiej strony często zapobiega późniejszym sporom. W przypadku rodzin o napiętych relacjach pomocna może być mediacja – prowadzona przez prawnika, notariusza lub doświadczonego mediatora – która pozwoli uporządkować relacje i uprzedzić nieporozumienia. Warto również sporządzić testament z udziałem notariusza i – jeśli to możliwe – powierzyć mu przechowanie dokumentu oraz udzielenie wyjaśnień rodzinie po śmierci spadkodawcy.
Planując przekazanie majątku tylko jednemu dziecku, warto skorzystać z profesjonalnego wsparcia prawnego. Prawnik specjalizujący się w prawie spadkowym pomoże dobrać najskuteczniejsze instrumenty prawne, wskazać ryzyka oraz przygotować niezbędne dokumenty tak, aby były one trudne do podważenia i spełniały wolę spadkodawcy. W szczególnych przypadkach warto rozważyć także założenie fundacji rodzinnej, spółki lub powierzenie zarządu majątkiem zaufanej osobie, by lepiej zabezpieczyć interesy dziecka i zapewnić ciągłość w zarządzaniu majątkiem. Profesjonalne podejście nie tylko chroni majątek przed sporami, ale przede wszystkim zwiększa szansę na to, że ostatnia wola zostanie uszanowana, a relacje rodzinne nie ulegną całkowitemu rozpadowi.
Kontakt w zakresie porady prawnej dotyczącej prawa spadkowego
Adwokat Wrocław Anna Szirch Kancelaria Adwokacka
Plac Muzealny 15/2, 50-035 Wrocław
Telefon: +48 692-485-222
E-mail: kancelaria@wroclaw-adwokat.pl
