Postępowanie lekarza niezgodne z aktualną wiedzą medyczną oraz niezachowanie przez niego należytej ostrożności może nieść za sobą poważne skutki dla pacjenta, który może stracić zdrowie lub życie. W sytuacji takiej pacjentowi przysługuje odszkodowanie.
Spis treści
Błąd medyczny
Błąd medyczny (inaczej: błąd w sztuce lekarskiej, błąd lekarski, błąd w sztuce medycznej) to zawinione postępowanie, czyli działanie lub zaniechanie lekarza, lekarza dentysty, położnej, pielęgniarki, ratownika medycznego, farmaceuty lub innej osoby, która wykonuje zawód medyczny, sprzeczne z zasadami i wiedzą medyczną, powodujące szkodę pacjenta. Szkodą taką może być przykładowo zakażenie, uszkodzenie ciała, uszczerbek na zdrowiu lub śmierć. Wyróżnia się:
- błędy diagnostyczne lekarza (czyli błędna lub zła diagnoza lekarska) – dotyczą braku zalecania zalecenia badań diagnostycznych lub złej interpretacji wykonanych już badań,
- błędy terapeutyczne (błędy w leczeniu) – które dotyczą nieprawidłowego niewystarczającego lub nadmiernie ingerującego w organizm leczenia,
- błędy wykonawcze – czyli przypadki, gdy wybrane leczenie było słuszne, ale źle je wykonano / zrealizowano,
- błędy organizacyjne podmiotu leczniczego – czyli błędy związane ze złą organizacją procesu leczenia przez placówkę medyczną.
Skontaktuj się
Odszkodowanie za błąd medyczny – podstawa prawna
Podstawą roszczeń cywilnoprawnych za błąd medyczny są przepisy dotyczące odpowiedzialności na zasadzie winy. Aby mówić o odpowiedzialności cywilnej za błąd medyczny w pierwszej kolejności należy wykazać, że określone zachowanie (działanie lub zaniechanie) było bezprawne. Bezprawność, zwaną również winą w znaczeniu obiektywnym, będziemy w tym wypadku rozumieć jako niedochowanie reguł ostrożności, które nakazywały postepowanie w określony sposób – a zatem podobnie, jak na gruncie prawa karnego. Owe reguły ostrożności odczytywać należy z uwzględnieniem wskazań wiedzy medycznej. Cywilnoprawna odpowiedzialność za błąd medyczny warunkowana jest nie tylko bezprawnością zachowania. Oprócz tego konieczne jest jeszcze wykazanie trzech przesłanek odpowiedzialności odszkodowawczej: winy w znaczeniu subiektywnym, szkody oraz adekwatnego związku przyczynowego. Powyższe oznacza, że aby osoba poszkodowana mogła dochodzić wypłaty odszkodowania za błąd medyczny, muszą zostać spełnione następujące przesłanki:
- działanie lub zaniechanie działań osoby odpowiedzialnej za wystąpienie błędu medycznego musi być niezgodne z powszechnie znanymi i obowiązującymi zasadami medycznymi,
- na skutek tego działania musi zaistnieć szkoda u pacjenta w postaci: uszczerbku na zdrowiu, ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, śmierci lub innego naruszenia stanu zdrowia lub jego rozstroju,
- konieczne jest udowodnienie związku pomiędzy zaistniałym pogorszeniem się stanu zdrowia, a działaniem osoby odpowiedzialnej za stan pacjenta,
- osobie odpowiedzialnej za stan pacjenta można przypisać winę umyślną lub winę nieumyślną.
Zadośćuczynienie za błąd medyczny
Odszkodowania medyczne obejmują zadośćuczynienie za krzywdę, czyli za ból i cierpienie, a także odszkodowanie za wszelkie koszty poniesione na skutek nieprawidłowo udzielonych świadczeń medycznych i lekarskich lub utracone korzyści wskutek złego leczenia i uszczerbku na zdrowiu. Odszkodowanie za błąd medyczny rekompensuje zatem rzeczywiste straty i koszty poniesione przez osobę poszkodowaną lub osobę bliską w przypadku śmierci w wyniku błędu medycznego – m.in. koszty leczenia, zakupu leków, dojazdów związanych z leczeniem, rehabilitacji, konsultacji lekarskich i innych wydatków poniesionych na skutek zaistniałej sytuacji. Z kolei zadośćuczynienie za doznaną krzywdę stanowi jednorazowe świadczenie, którego wysokość może się różnić w zależności od okoliczności wystąpienia błędu medycznego. Ma ono zrekompensować krzywdy, ból itp., zaistniałe w wyniku błędu. Jest ono ustalane indywidualnie, w odniesieniu do konkretnej sytuacji.
Zadośćuczynienie za błąd medyczny – orzecznictwo
Należy jednak zaznaczyć, że jeżeli reguły postępowania personelu medycznego były zgodne z ustalonym wzorcem, a mimo tego doszło np. do błędnej diagnozy, nie będzie można mówić o tym. że zachowanie było bezprawne. Lekarz odpowiedzialny jest bowiem za należytą staranność i zachowanie zgodne ze wzorcem „dobrego lekarza” a nie ciąży na nim bezwzględna odpowiedzialność gwarancyjna za nienastąpienie określonego skutku. O braku „wymogu nieomylności” wypowiedział się Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 8 grudnia 1970 r. (sygn. II CR 543/70): „
Nie każdy jednak błąd lekarski, ale tylko błąd zawiniony może powodować odpowiedzialność lekarza bądź Skarbu Państwa, którego funkcjonariuszem jest lekarz, za wynikłą stąd dla pacjenta szkodę (art. 415 i 417 k.c.). W szczególności brak jest do tego podstaw wówczas, gdy błędne stwierdzenie choroby u osoby zdrowej było usprawiedliwione występującymi objawami, a zastosowane leczenie, którego niezwłoczne podjęcie w razie rzeczywistej choroby byłoby celowe, nie przyniosło dla tej osoby ujemnych następstw poza przemijającymi dolegliwościami. Nie można bowiem wymagać od lekarza nieomylności, a powstrzymywanie go przed podejmowaniem decyzji co do sposobu leczenia w sytuacjach wątpliwych, zwłaszcza gdy chodzi o środki, które nie są niebezpieczne dla zdrowia, nie leżałoby w interesie osób korzystających z pomocy lekarskiej.”
To, że na lekarzu ciąży obowiązek starannego działania a nie rezultatu, potwierdził również Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 3 marca 1998 r. (sygn. I ACa 14/98):
„Wysokie wymagania staranności, jakiej wymaga się od funkcjonariuszy państwowych, nie mogą przeradzać się w przypisywanie im obowiązków niemożliwych praktycznie do wykonania i tym samym we wprowadzeniu swoistej odpowiedzialności na zasadzie ryzyka, co w szczególny sposób dotyczy czynności, z których podjęciem połączone jest znaczne niebezpieczeństwo oraz wynikające stąd możliwości częstszego niż to się zazwyczaj dzieje – powstania szkody.”
