Domyślnym rozwiązaniem majątkowym małżonków wynikającym z przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego jest wspólnota majątkowa. Oznacza to, że od momentu zawarcia małżeństwa większość składników majątkowych zaliczanych jest do wspólnego majątku, którym małżonkowie zarządzają razem. W skład tego majątku wchodzi m.in. wynagrodzenie za pracę, dochody z działalności biznesowej czy nieruchomości. Jednocześnie małżonkowie mają swoje odrębne majątki, które obejmują rzeczy posiadane przez nich przed zawarciem małżeństwa. Natomiast jeżeli narzeczeni nie chcą w ogóle wspólnie prowadzić swoich finansów, mogą w tym celu zawrzeć umowę o rozdzielności majątkowej, czyli tzw. intercyzę.
Spis treści
Co to jest intercyza?
Intercyza to popularna nazwa dla umowy o rozdzielności majątkowej, która zawierana jest przez małżonków lub osoby zamierzające się pobrać. Intercyza prowadzi do zmiany ustawowego porządku majątkowego, czyli zamiast ustawowej wspólności majątkowej małżonków wprowadzają odmienne stosunki majątkowe. Zawarcie takiej umowy pozwala na wyłączenie z majątku wspólnego niektórych składników majątku, które według przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego weszłyby do niego. W tym zakresie nie ma żadnych ograniczeń ustawowych co oznacza, że małżonkowie mogą wskazać w intercyzie konkretne rzeczy lub prawa, które mają pozostać w ich majątku osobistym.
Intercyza po ślubie
Co istotne, intercyzę można zawrzeć zarówno przed wstąpieniem w związek małżeński, jak również w dowolnym momencie jego trwania, co pozwala na spokojne zastanowienie się, jak podzielić majątek po ślubie. Należy jednak pamiętać, że umowa ta, w przypadku podpisania jej po ślubie, obowiązuje dopiero od chwili jej zawarcia. Oznacza to, że nie można powoływać się na podpisaną intercyzę w sytuacji, gdy ktoś dochodzi spłaty zobowiązań zaciągniętych przed jej zawarciem. Ponadto rozdzielność majątkową można ustanowić zarówno w miejsce ustawowej wspólności majątkowej, jak i umownej, ustanowionej wcześniejszą, inną intercyzą. W takiej sytuacji, małżonek zachowuje wszystko to, co przypadło mu w wyniku podziału dotychczasowego majątku wspólnego, a także majątek nabyty po ustanowieniu rozdzielności. Jednak samo ustanowienie rozdzielności nie wystarcza – konieczny jest dodatkowo podział majątku wspólnego.
Skontaktuj się
Rodzaje intercyzy
Polski porządek prawny dopuszcza rozmaite sposoby na uregulowanie małżeńskich kwestii finansowych. Mimo że intercyza w powszechnym rozumieniu stanowi rozdział majątków małżonków, to jednak polskie prawo przewiduje kilka rodzajów umów majątkowych. Są to:
- umowa wprowadzająca rozdzielność majątkową – każdy z małżonków zachowuje swój majątek osobisty nabyty przed zawarciem małżeństwa, jak i po nim, i zarządza nim samodzielnie (małżonkowie są zatem traktowani przez prawo jako całkowicie odrębne podmioty),
- umowa wprowadzająca rozdzielność, ale z wyrównaniem dorobków – stosowana jest w celu ochrony interesów majątkowych małżonka, który na skutek przejęcia obowiązków rodzinnych lub innych okoliczności nie mógł powiększać swojego majątku w czasie trwania rozdzielności majątkowej,
- umowa rozszerzająca wspólność majątkową – dzięki tej umowie majątki odrębne małżonków, które zostały nabyte przed zawarciem małżeństwa, wchodzą w skład wspólności (np. nieruchomość jednego z małżonków),
- umowa ograniczająca wspólność majątkową – polega na wyłączeniu z majątku wspólnego niektórych składników majątku, które według przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego weszłyby do niego,
- umowa przywracająca wspólność majątkową.
Koszt intercyzy
W przypadku zawarcia umowy majątkowej małżeńskiej przed ślubem, jej koszt określają przepisy rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej. Obecnie maksymalna taksa notarialna wynosi 400 zł, do której należy doliczyć 23% podatku VAT i wypisy od umowy – kilkanaście złotych za każdy egzemplarz. Natomiast w przypadku intercyzy podpisywanej po ślubie, maksymalne stawki taksy notarialnej uzależnione są od wartości majątku wspólnego, który małżonkowie do tej pory zgromadzili, a teraz chcą podzielić, i wahają się w przedziale od 100 do nawet 10.000 zł. Do stawek tych należy również doliczyć 23% podatku VAT i kilkunastozłotowe koszty każdego egzemplarza wypisu od umowy.
Intercyza – wady i zalety
W przypadku zawarcia intercyzy należy pamiętać o braku możliwości rozliczania wspólnie podatku dochodowego. Dodatkowo przy staraniach o kredyt bank nie będzie sumował dochodów małżonków, ale traktował je oddzielnie. Jednak dostępne rodzaje umów majątkowych pozwalają one małżonkom (lub przyszłym małżonkom) wybrać najdogodniejszy dla nich ustrój majątkowy, co umożliwia dostosowanie kwestii finansowych do indywidualnych sytuacji. Co więcej, intercyza chroni przed długami małżonka – ale tylko pod warunkiem, że została zawarta przed powstaniem długu, a wierzyciele małżonka zostali powiadomieni o fakcie jej zawarcia.
