Epidemia wirusa SARS-CoV-2 i wprowadzane w związku z nią liczne obostrzenia mające na celu ograniczenie jego rozprzestrzeniania się w sposób negatywny odbiły się na kondycji finansowej nie tylko osób prawnych, ale również osób fizycznych. W związku ze znacznym spadkiem przychodów, wiele bowiem firm, aby przetrwać, było zmuszonych zredukować liczbę oferowanych stanowisk pracy. Utrata możliwości zarobkowania, a tym samym możliwości płynnego regulowania zobowiązań finansowych były przyczyną kierowania do naszej Kancelarii Adwokackiej Adwokat Wrocław licznych pytań dotyczących upadłości konsumenckiej. Najczęściej w wiadomościach formułowane były prośby o dokonanie oceny, czy sytuacja w której dana osoba się znalazła uprawnia już do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej. Zdarzały się jednak pytania natury ogólniejszej, a chociażby takie na czym polega upadłość konsumencka.
adwokat Anna Szirch
adwokat Małgorzata Różycka
Spis treści
Bankructwo konsumenckie
Pod pojęciem bankructwa konsumenckiego należy rozumieć sytuację osoby fizycznej, która staje się niewypłacalna. Oznacza to tyle, że ze względu na problemy finansowe, wynikające chociażby z utraty pracy, nie jest ona w stanie regulować zaciągniętych przez siebie zobowiązań pieniężnych. Nierzadko, taka trudna rzeczywistość zmusza konsumentów do podjęcia niełatwych decyzji i starania się chociażby o kolejne kredyty, czy też pożyczki mające na celu umożliwienie zapłaty im rachunku za prąd, czy też czynszu mieszkaniowego. Bardzo często narażają się niestety na pułapkę błędnego koła. Pomimo chwilowej wydawałoby się ulgi, długi w dalszym ciągu się namnażają, a zadłużony nie jest w stanie już się z nimi uporać. Upadłość konsumencka jest wtedy jedynym możliwym ratunkiem, aby w przyszłości z powodzeniem starać się stanąć na nogi.
Upadłość konsumencka – warunki
Zgodnie z artykułem 10 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. – Prawo upadłościowe (dalej: ustawa):
„upadłość ogłasza się w stosunku do dłużnika, który stał się niewypłacalny.”
To, jak powinniśmy rozumieć słowo „niewypłacalny” ustawodawca wyjaśnił w artykule 11 ustawy, w którym to wskazał, iż:
„dłużnik jest niewypłacalny, jeżeli utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych”
Podkreślić jednak należy, iż aby możliwe było ogłoszenie upadłości konsumenckiej to ten stan niemożności wykonywania swoich zobowiązań musi trwać dłużej, aniżeli 3 miesiące. Krótkotrwałe zatem problemy z terminową spłatą, nie dają podstaw do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości.
Co ciekawe, dla możliwości stwierdzenia bankructwa w toku postępowania, ustawodawca sformułował nadto wymóg co do liczby posiadanych przez dłużnika wierzycieli, a więc osób wobec których nie reguluje on zobowiązań pieniężnych. Inaczej niż w przypadku osób prawnych, w artykule 4912 ust. 2 ustawy określono, że postępowanie upadłościowe wobec osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej:
„prowadzi się także wtedy, gdy dłużnik ma tylko jednego wierzyciela”
Skontaktuj się
Upadłość konsumencka – skutki
Ogłoszenie upadłości konsumenckiej ma dalekosiężne skutki dla upadłego i nie dotyczą tylko i wyłącznie jego, ale przede wszystkim właśnie jego majątku.
Podstawowym skutkiem ogłoszenia upadłości konsumenckiej jest utrata możliwości rozporządzenia swoim majątkiem przez osobę fizyczną. Nie będzie miała ona zatem możliwości sprzedaży części swojego majątku, ani chociażby ustanawiania ograniczonych praw rzeczowych. Wszystkie natomiast czynności rozporządzające, w myśl art. 77 ust. 1 ustawy będą nieważne. Majątek upadłego od dnia wydania orzeczenia w przedmiocie upadłości konsumenckiej stanowić będzie bowiem tzw. masę upadłościową, którą rozporządzać będzie syndyk.
W związku z tym, iż cały majątek konsumenta stanowić będzie masę upadłościową, osoba fizyczna starająca się o oddłużenie ma obowiązek, zgodnie z art. 57 ust. 1 ustawy, wskazania i wydania swojego majątku oraz dokumentów dotyczących tego majątku czy innych rozliczeń. Istotne jest to, że upadły ma obowiązek wydać cały swój majątek istniejący w chwili ogłoszenia upadłości. Nie ma on przy tym prawa do decydowania o tym, że jakaś część mienia nie wejdzie w skład masy upadłościowej. Co najistotniejsze jednak, należy pamiętać o tym, iż w przypadku stwierdzenia ukrywania przez osobę fizyczną majątku, może ona ponieść negatywne konsekwencje takiego zachowania. Na podstawie art. 58 ust. 1 ustawy:
„sędzia-komisarz może zastosować wobec upadłego środki przymusu określone w Kodeksie postępowania cywilnego dla egzekucji świadczeń niepieniężnych”
Jednym z takich środków przymusu może być konieczność zapłacenia wysokiej grzywny, a czasami grzywna taka może nawet zostać zamieniona na areszt.
Na koniec należy wskazać, iż ustawa – Prawo upadłościowe przewiduje również szczególne uregulowania dotyczące mieszkania, które wchodzi w skład masy upadłościowej. Zgodnie z art. 75 ust. 2 ustawy:
„sędzia-komisarz określa zakres i czas korzystania przez upadłego lub osoby my bliskie, którzy w dacie ogłoszenia upadłości zamieszkiwali w mieszkaniu znajdującym się w lokalu lub w budynku chodzącym do masy upadłości, z tego mieszkania”
Jak zgodnie podkreśla się w orzecznictwie sądów powszechnych, celem tej regulacji jest zabezpieczenie podstawowych warunków życiowych upadłemu oraz osobom dla niego najbliższym . W żadnym jednak wypadku rozstrzygnięcie sędziego-komisarza o możliwości korzystania z mieszkania, nie daje podstaw upadłemu do swobodnego rozporządzania tym mieszkaniem.
