Zgodnie z przepisami kodeksu rodzinnego i opiekuńczego uzyskanie rozwodu jest możliwe jeżeli pomiędzy małżonkami nastąpi trwały i zupełny rozkład pożycia małżeńskiego. Oznacza to, że wszystkie więzi między małżonkami zostały zerwane, w tym więzi duchowe, fizyczne i gospodarcze. Jeżeli tak nie jest, Sąd nie ma obowiązku orzekania rozwodu, nawet na wyraźne żądanie małżonków.
Może zdarzyć się również tak, że pomimo zaistnienia zupełnego i trwałego rozkładu pożycia sąd nie orzeknie rozwodu. Dzieje się to w sytuacji, w której:
- Na skutek orzeczenia rozwodu mogłoby ucierpieć dobro małoletnich dzieci małżonków,
- Rozwodu żąda małżonek wyłącznie winny rozkładu pożycia, a drugi małżonek nie wyraził zgody
- Orzeczenie rozwodu byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego np. w sytuacji, gdy jeden z małżonków jest ciężko chory.
W trakcie sprawy o rozwód Sąd może także zawiesić postępowanie, gdy nabierze przekonana, że istnieją widoki na utrzymanie pożycia małżeńskiego. Podjęcie zawieszonego postępowania może nastąpić na wniosek jednej ze stron, jednak nie wcześniej niż po upływie trzech miesięcy od dnia zawieszenia postępowania. Co istotne, jeżeli w ciągu roku od dnia zawieszenia postępowania żadna ze stron nie złoży wniosku o jego podjęcie, wówczas Sąd umorzy postępowanie o rozwód.
Pozew o rozwód składa się w wydziale cywilnym sądu okręgowego właściwego ze względu na ostatnie miejsce zamieszkania małżonków. Opłata od pozwu wynosi 600 zł.
W zależności od indywidualnej sytuacji konkretnych małżonków w pozwie o rozwód można żądać:
- Wydania wyroku z orzeczeniem o winie jednego z małżonków w rozkładzie pożycia, z orzeczeniem o winie obojga małżonków albo z zaniechaniem orzekania o winie (wniosek o wydanie orzeczenia bez orzekania o winie musi być złożony zgodnie przez obojga małżonków).
- Rozstrzygnięcia w przedmiocie władzy rodzicielskiej nad wspólnym małoletnim dzieckiem;
- Ustalenia kontaktów rodziców z dzieckiem (rodzice mogą zawrzeć pisemne porozumienie w przedmiocie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem, które Sąd powinien uwzględnić jeżeli jest ono zgodne z dobrem dziecka. W przypadku braku porozumienia rodziców Sąd rozstrzyga o sposobie wspólnego wykonywania władzy rodzicielskiej oraz utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem. Sąd może jednak powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców jednocześnie ograniczając władzę rodzicielską drugiemu do określonych obowiązków i uprawnień).
- Orzeczenia w jakiej wysokości każdy z małżonków jest obowiązany do ponoszenia kosztów utrzymania i wychowania dziecka;
- Rozstrzygnięcia w przedmiocie korzystania ze wspólnie zajmowanego mieszkania;
W wyroku orzekającym rozwód Sąd może dokonać także podziału majtku wspólnego, jeżeli przeprowadzenie tego podziału nie spowoduje nadmiernej zwłoki w postępowaniu. W praktyce Sądy decydują się na dokonanie podziału majątku w sprawie rozwodowej tylko w sytuacji, gdy strony są całkowicie zgodne co do sposobu podziału i złożą taki wniosek. Dzieje się tak dlatego, że w sprawie rozwodowej Sąd powinien skupić się głownie na kwestiach rozwodu, a nie na sporach majątkowych. Gdyby jednak małżonkowie doszli do porozumienia jedynie co do jednego składnika majątku np. mieszkania Sąd może także dokonać częściowego podziału majątku wspólnego obejmującego np. tylko to mieszkanie. Wówczas podział pozostałych składników majątku powinien nastąpić w odrębnym postępowaniu. Również jeżeli okaże się, że z jakichkolwiek przyczyn prawomocne postanowienie o podziale majątku wspólnego nie objęło wszystkich istotnych składników majątku wspólnego, każde z byłych małżonków może wystąpić w odrębnym postępowaniu o przeprowadzenie podziału uzupełniającego co do składników, które nie zostały uwzględnione w orzeczeniu podziałowym (tak uchwała SN z dnia 28.08.1896 r. III CZP 47/86).
Pamiętaj!
Osoba rozwiedziona, która w wyniku zawarcia małżeństwa dokonała zmiany swojego nazwiska może powrócić do swojego poprzedniego nazwiska. W tym celu wystarczy osobiste złożenie oświadczenia przed kierownikiem urzędu stany cywilnego w ciągu 3 miesięcy od uprawomocnienia się wyroku rozwodowego.
Postępowanie rozwodowe odbywa się bez względu na niestawiennictwo jednej ze stron.
Jeżeli małżonkowie złożą wniosek o orzeczenie rozwodu bez orzekania o winie i podtrzymają swój wniosek ażd o uprawomocnienia się wyroku, Sąd zwróci połowę wniesionej od pozwu opłaty stałej.
Małoletni, którzy nie ukończyli 13 lat, a zstępni (dzieci) stron, którzy nie ukończyli 17 lat nie mogą być przesłuchiwani w charakterze świadków.
W każdej sprawie o rozwód sąd postanawia przeprowadzić dowód z przesłuchania stron.